Bisiklet, pedallama, frenleme, yön değiştirme gibi motor becerileri içeren bilişsel becerinin de ön planda olduğu karmaşık becerilerin bütünüdür. Bisiklete binme becerilerinin uygulanması çocuğun yaş ile ilgili gelişimi ve deneyimiyle ilgilidir. Çocukluk döneminde, bisiklet genellikle yürüyüşün aksine daha hızlı bir şekilde daha uzun mesafeleri kat etme fırsatı sunduğu için özgürlüğe giden yolu temsil eder. Bu nedenle, bisiklete binmeyi öğrenmek, çeşitli olumlu sağlık ve çevresel faydalar dışında, bir çocuğun gelişiminde temel bir kilometre taşını da ifade eder. Bisiklet kullanımının artışı bisiklet kazalarının sayısındaki artışa da yol açmaktadır. Özellikle 9-12 yaş gurubu çocuklar (karmaşık becerilere maruz kalınması) ile 65 yaş üzeri yetişkinler (koordinasyon becerisinin azalması) risk altındadır. Yapılan araştırmalarda, çocuklardaki bisiklet kazalarının ana sebebi olarak (%55’i) zayıf şekilde yapılan dönüş becerileri raporlanmıştır. 5 yaşa sahip çocuklarda henüz gelişmemiş psikomotor beceriler ve hareket eden bisiklet kontrolünün zorluğu olası kazaların önünü açan temel unsurlardır. 5 yaşında çocuklar uygun donanım ve uzman eğitmen desteği sağlandığında, öncelikle dengeyi ve pedallama becerisini sonrasında ise bisiklet sürüşünün sağlanması adına keskin olmayan yuvarlak dönüşleri yapabilme becerisine sahiptir. Uygulama sırasında, daha karmaşık beceriler kapalı bir ortamda veya yetişkin gözetimi altında geliştirilebilir ve çocukların kısa mesafeler için bağımsız olarak bisiklet sürmelerine izin verildiğinde 9 yaş civarında beceri gelişimi giderek daha önemli hale gelir. 7 yaşındaki çocuklara göre 4 ya da 5 yaşında bisiklet sürmeye başlayanlar daha deneyimli olmalarına rağmen, yaralanma riskleri daha yüksektir. Bu nedenle uzman eğitmen gözetiminde alınan eğitimler belli risk faktörlerini azaltmak adına önem teşkil etmektedir.
Hakan ARSLAN
Ege University
Health Sciences Institute
Sport & Health Sciences Department PHDs
Cycling Advisor
Referanslar:
Dekra Automobil GmbH. Road safety report 2011 – pedestrians and cyclists; 2011.
Juhra C, Wieskötter B, Chu K, et al. Bicycle accidents – Do we only see the tip of the iceberg?: A prospective multi-centre study in a large German city combining medical and police data. Injury. 2012;43(12):2026-34.
Hansen KS, Eide GE, Omenaas E, Engesaeter LB, Viste A. Bicycle-related injuries among
young children related to age at debut of cycling. Accid Anal Prev. 2005;37(1):71-5.
Lammar P. Letsels, blootstelling en risicofactoren voor kinderen als zwakke weggebruiker
(fietser of voetganger). Steunpunt Verkeersveiligheid; 2005.
Ormel W, Klein Wolt K, den Hertog P. Enkelvoudige fietsongevallen. Een LISvervolgonderzoek.;
2009.
Schepers P, Wolt KK. Single-bicycle crash types and characteristics. Cycling research
international. 2012;2:1-17.
Stichting Vlaamse Schoolsport. Meester op de fiets. Fietsvaardigheidstraining in uw school.
Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid; 2005.
Ducheyne F. Cycling to school: correlates, cycling skills and affectiveness of cycle training on cycling skills and levels of cycling to school.Ghent University, 2013.
Ducheyne F, De Bourdeaudhuij I, Lenoir M, Cardon G. Does a cycle training course improve
cycling skills in children? Accid Anal Prev. 2013;59:38-45.